Biorąc pod uwagę liczbę projektów zrealizowanych z 7 PR oraz kwotę uzyskanego dofinansowania, jesteśmy na 13.-14. miejscu w Unii Europejskiej. Jednak mierząc odsetek naukowców, biorących udział w 7 PR, plasujemy się na 28. miejscu wśród krajów UE. Mamy 64 tys. naukowców, ale tylko 2 proc. z nich było zaangażowanych w projekty 7 PR.

 

"Horyzont 2020 to największy w historii Polski i Europy program badawczy. To szansa dla Polski na rozwój społeczny i gospodarczy. To też szansa dla polskich naukowców, by prowadzili ważne i ciekawe badania, by włączali się w międzynarodowe projekty. Musimy zrobić wszystko, by te możliwości wykorzystać - wiedząc, jak słabo wykorzystaliśmy środki z 7. Programu Ramowego (7 PR)" - powiedziała minister nauki i szkolnictwa wyższego Lena Kolarska-Bobińska.

 

"Musimy zmobilizować całe środowisko: ministerstwo, nasze agencje - Narodowe Centrum Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, uniwersytety oraz instytuty. Bez pospolitego ruszenia wszystkich zainteresowanych to się po prostu nie uda" - dodała.

Podczas konferencji "Horyzont 2020: wyzwania i szanse dla polskiej nauki", która w czwartek odbędzie się w Warszawie, minister nauki chce przedstawić plan aktywizowania polskich badaczy do wykorzystania funduszy unijnych, który określa jako "Pakt na rzecz Horyzontu 2020". "Przedstawimy własne pomysły, posłuchamy zagranicznych doświadczeń, propozycji NCN i NCBR. Chciałabym wspólnie z rektorami i dyrektorami instytutów podpisać +Pakt na rzecz Horyzontu 2020+" - podkreśliła minister nauki.

 

W ramach paktu doceniani mają być naukowcy i instytucje, które starały się o granty, nawet jeśli ich nie uzyskały. Ministerstwo wspólnie z Komitetem Ewaluacji Jednostek Naukowych pracuje nad nowymi zasadami oceniania instytucji naukowych, tak by uwzględniły one m.in. pozyskane przez daną jednostkę granty. "Przygotowujemy też krajowe i regionalne punkty kontaktowe nie tylko do informowania o konkursach Horyzontu, ale też wprowadzenia systemu mentoringu. Poprosiliśmy nasze agencje - głównie NCN - o zidentyfikowanie najsilniejszych zespołów naukowych w Polsce, które mają szanse na finansowanie z UE. Te zespoły mogłyby liczyć na indywidualne wsparcie w przygotowaniu wniosków do Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC)" - powiedziała minister.

 

Przypomniała, że resort wprowadził już program "Granty na granty", wspierający finansowo jednostki naukowe realizujące projekty w ramach programu badawczego Unii Europejskiej. Obecnie przygotowywany jest też portal informujący o zasadach konkursów programu Horyzont.

 

"Zakończył się 7. Program Ramowy, więc jest to dobry moment na podsumowanie, co się udało, co się nie udało, a przede wszystkim, jakie bariery utrudniały Polakom starania o europejskie pieniądze" - podkreśliła Kolarska-Bobińska.

 

Jak wyjaśniła, do tej pory polskim naukowcom w staraniach o granty przeszkadzały pewne bariery psychologiczne. "Trzeba o tym głośno mówić. Środowisko polskich naukowców nie jest obeznane z kulturą grantową. Trzeba umieć napisać grant, umieć zaplanować badania, to wymaga przygotowania. W efekcie tylko 10 proc. polskich naukowców stara się o granty, nie tylko te międzynarodowe, a to znaczy, że nasz naukowy potencjał jest w dużej mierze uśpiony" - zaznaczyła.

 

Bardzo wielu naukowców nie wie, gdzie szukać informacji o konkursach grantowych. Naukowcy narzekają też, że ubieganie się o granty wymaga dużo wysiłku. Dlatego - jak mówi minister - może trzeba się zastanowić, czy nie zmniejszyć takim uczonym obciążenia dydaktycznego. "To też będzie nasza propozycja do dyskusji i wierzę, że uczelnie zechcą ją rozważyć" - dodała.

 

Wielu badaczy podkreśla, że nie ma wsparcia administracyjnego i organizacyjnego ze strony swoich uczelni. "Wiele uniwersytetów już zaczęło organizować całe zespoły wspierające naukowców. Zatrudniają osoby, które pomagają naukowcom wypełnić wniosek grantowy. Jednak wiele uczelni wciąż tego nie robi i to trzeba zmienić. Uczelnie, które nie zainwestują w takie rozwiązania, niczego nie osiągną" - zaznaczyła minister.

 

Konferencja "Horyzont 2020: wyzwania i szanse dla polskiej nauki" rozpocznie się w czwartek 22 maja o godz. 10 w Muzeum Historii Żydów Polskich.

Ewelina Krajczyńska (PAP)