Aplikacja adwokacka
Aplikacja adwokacka, zgodnie z ustawą Prawo o adwokaturze oraz Regulaminem uchwalonym na postawie decyzji Naczelnej Rady Adwokackiej, przygotowuje do udzielania pomocy prawnej, współdziałania w ochronie praw i wolności obywatelskich, kształtowaniu oraz stosowaniu prawa. Uczy postępowania zgodnie z zasadami uczciwości czy sprawiedliwości. Pozwala na opanowanie zasad etyki związanych z wykonywaniem zawodu adwokata oraz nabycie praktycznych umiejętności. Szkolenie odbywa się pod okiem patrona, którego wyznacza dziekan właściwej okręgowej rady adwokackiej. Patron, podobnie jak w przypadku aplikacji ogólnej, dba o właściwy przebieg praktyki oraz przygotowanie do zawodu, zwracając przy tym dużą uwagę na umiejętności posługiwania się literaturą prawniczą czy orzecznictwem, istotne z perspektywy samodzielnej pracy w przyszłości.
Nad przebiegem zajęć czuwa okręgowa rada adwokacka, organizując szkolenia z naciskiem na zdobywanie praktycznych umiejętności. W czasie trwania aplikacji, przyszli adwokaci muszę podejść do dwóch kolokwiów – przed ukończeniem pierwszego roku z bloku prawa karnego, przed końcem drugiego – z cywilnego. Wcześniej muszą jednak zaliczyć obowiązkowe sprawdziany, m.in. z historii samorządu adwokackiego.
Aplikacja adwokacka jest odpłatna, trwa cztery lata i kończy się egzaminem zawodowym, przygotowanym przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Wysokość opłat za szkolenie i egzamin ustala co roku Minister Sprawiedliwości w drodze rozporządzenia.
Aplikacja notarialna
Po ukończeniu studiów prawniczych można zdecydować się także na aplikację notarialną, trawającą 2,5 roku. W trakcie szkolenia aplikanci, pod opieką patrona, zapoznają się z czynnościami sądów w sprawach cywilnych, gospodarczych oraz tych z zakresu ksiąg wieczystych. Ponadto, mają możliwość zaznajomienia się z całokształtem wykonywanych przez notariusza zadań.
Aplikacja kończy się egzaminem notarialnym, polegającym m.in. na opracowaniu aktu notarialnego, przeprowadzanym przez radę właściwej izby notarialnej. Ma charakter odpłatny i, jak w przypadku aplikacji adwokackiej, opłaty ustala Minister Sprawiedliwości.
Aplikacja radcowska
Aplikacja radcowska rozpoczyna się z chwilą wpisu aplikanta na listę i złożeniu przez niego ślubowania. Szkolenie odbywa się w celu pogłębiania i aktualizowania wiedzy prawniczej zdobytej w trakcie studiów, zaznajamiania aplikantów z praktycznym aspektem wykonywania zawodu radcy prawnego, czynnościami wchodzącymi w jego zakres oraz z zasadami etyki zawodowej. Odbywa się w formie wykładów i ćwiczeń, z naciskiem na te ostatnie, ze względu na konieczność przygotowania do egzaminu zawodowego oraz samodzielnego wykonywania zadań radcy prawnego w przyszłości. W trakcie aplikacji odbywają się kolokwia przeprowadzane w formie ustnej lub w formie kazusów polegających m.in. na napisaniu opinii prawnej. Konieczne jest także odbycie praktyk w kancelariach radcowskich lub adwokackich. W doskonaleniu umiejętności i nabywaniu doświadczenia aplikantów radcowskich również wspiera patron, pełniący podobną rolę jak w przypadku aplikacji ogólnej i adwokackiej.
Przygotowanie do zawodu radcy prawnego trwa 3 lata, ma charakter odpłatny, wysokość jest ustalana tak, jak w przypadku aplikacji adwokackiej i notarialnej.
Aplikacja komornicza, kuratorska i legislacyjna
Aplikacja komornicza to trwające dwa lata przygotowanie do zawodu komornika. Ma charakter odpłatny. Z kolei aplikacje kuratorska i legislacyjna to alternatywa dla absolwentów studiów wyższych, niekoniecznie prawniczych. Szkolenie przyszłych kuratorów trwa rok. Poza prawnikami mogą wziąć w nim udział m.in. socjologowie czy pedagodzy. Natomiast osoby chcące przystąpić do wykonywania zawodu legislatora zdobywają umiejętności teoretyczne i praktyczne przez 1,5 roku. Organizacją aplikacji legislacyjnej zajmuje się od 2009 r. Rządowe Centrum Legislacji, zwracające dużą uwagę na ujednolicenie metodologii i technik legislacyjnych w codziennym zastosowaniu.
Aplikacja sędziowska i prokuratorska
Szkolenie do kadr sądownictwa i prokuratuy prowadzone jest przez Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury, działającą w Krakowie od 2009 r.
W ramach szkolenia zawodowego cyklicznie odbywają się pięciodniowe zajęcia w siedzibie Szkoły, a także dłuższe praktyki, na których aplikanci zagłębiają się w problematykę przedstawioną w trakcie wykładów.
Likwidacja aplikacji ogólnej i co dalej?>>
Niezwykle istotnym elementem aplikacji w KSSiP są praktyki w prokuratorach, sądach i jednostkach administracji rządowej, w trakcie których aplikanci zdobywają umiejętności pozwalające na wykonywania zawodów asystenta sędziego, referendarza sądowego, sędziego, asystenta prokuratora czy prokuratora.
Przez cały okres trwania aplikacji objęci są opieką patrona koordynatora, dbającego o prawidłowy przebieg praktyk i tworzącego opinię końcową dotyczącą wszystkich odbytych praktyk i stażów. Nie ma więc powodów do zmartwień – ktoś bardziej doświadczony odpowie na wszystkie pytania nurtujące tych, którzy dopiero rozpoczynają swoją przygodę z wybranym zawodem.
Warto pamiętać, iż nauka w Szkole Sądownictwa i Prokuratury uniemożliwia wykonywanie dodatkowych zajęć, z wyjątkiem zatrudnienia na stanowisku naukowym, naukowo – dydaktycznym czy zajęć o charakterze naukowym lub publicystycznym, oczywiście jeśli ich wykonywanie nie koliduje z obowiązkami aplikanta.
Aplikanci KSSiP, w zależności od wyboru profilu kariery, otrzymują stypendium w wysokości 3300 zł miesięcznie (aplikacja ogólna - [ostatni rocznik zakończy ją w 2017 r. - przyp. red.]) lub 3800 zł miesięcznie (aplikacja prokuratorska i sędziowska).
Jak widać, możliwości jest wiele. Przy wyborze właściwego dla siebie kierunku, warto zastanowić się nie tylko zainteresowaniami czy aspektem finansowym, który w obrębie tego samego zawodu może być bardzo zróżnicowany. Każdy absolwent decydujący się na aplikację powinien wziąć pod uwagę ilość materiału do przyswojenia oraz kwestie związane z czasem trwania przygotowań do wykonywania konkretnej profesji. Aplikacja sędziowska czy prokuratorska ze względu na uprawnienie do otrzymywania stypendium pozwala, moim zdaniem, na względną samodzielność już od samego początku. Pozostałe, mimo iż odpłatne, dają możliwość wykonywania „wolnych” zawodów, założenia własnej kancelarii. Wszystkie formy szkoleniowe wymagają ogromnego nakładu pracy własnej, zgłębiania orzecznictwa i doskonalenia umiejętności z zakresu retoryki, przydadzą się więc pokłady ambicji i cierpliwości. Pamiętajmy też, aby przy ewentualnym wyborze brać pod uwagę perspektywy. Co roku studia prawnicze i aplikację kończą tysiące młodych ludzi, dla niektórych korzystniejsze może okazać się np. dalsze kształcenie w ramach studiów doktoranckich.
Julia Niezgoda, ambasadorka Wolters Kluwer Polska na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.